Collega Wim van der Wel schreef een interessante blog 'vliegeren met windkracht twee' waarin hij reageert op mijn artikel 'met emeritaat'. Hij heeft het stuk goed gelezen en voelt wel aan wat het voor mij zo bezwaarlijk maakt om nog langer door te gaan. Hij gaat ook in op de vraag wat de Heer toch met Zijn kerk (onze gemeente) wil. Hij houdt het erop dat de kerk een crisis doormaakt om weer bij de kern van waar het om gaat in het geloof uit te komen.

Waar ik het opgeef, blijft Wim het volhouden. Hij vertelt ook hoe hij dat kan en maakt dan de vergelijking met vliegeren. Dat gaat alleen als het voldoende waait. Bij gebrek aan wind kun je wel een eindje rennen met de vlieger achter je aan, maar 'zelf wind maken' is niet vol te houden. Als je gaat staan om op adem te komen, valt de vlieger op de grond. Een mooi beeld, dat maar weer eens aangeeft dat je het echt van Boven moet hebben. Dat je zelf niet meer kunt en ook niet hoeft, dan de vlieger in de wind te houden. Wim geeft wel zeven voorbeelden van wind-geest (pneuma) die in beweging brengt en hij kan er vast meer bedenken. Zulke voorbeelden maakte ik in mijn werk gelukkig ook mee, anders had ik het geen 35 jaar vol kunnen houden.

Toch is dominee-zijn wel iets meer dan vliegers oplaten als de wind waait. In de dagelijkse praktijk is het ook stervende mensen bezoeken, een gebed en een zegen uitspreken en daarna niets meer (we wilden geen kerkelijke begrafenis). Of tevergeefs mensen vragen voor een mooie taak in de kerk (heb het zo druk). Of met een aantal enthousiaste jongeren aan 'kleintje kerk' werken en merken dat het niet van de grond komt (willen geen verplichtingen). Of enz.
Ik hoef hier niet m'n complete lijst met mislukte probeersels en werkzaamheden op te sommen om m'n punt duidelijk te maken: domineeswerk is meer dan vliegers oplaten onder gunstige omstandigheden. Het is ook vooropgaan, pionieren en rennen met de vlieger achter je aan, in de hoop dat de wind een beetje opsteekt, en helaas bemerken dat de wind uitblijft. Het bleef bij 'zelf wind maken' want de Geest pakte het niet op. Je bidt en werkt, maar de Heer zegent het niet.
Daar zal Hij zijn redenen voor hebben - de kerk door een crisis heen vernieuwen? - maar dat maakt het voor mij wel zwaar. Het werk kost me meer energie dan het oplevert. Zelf wind maken is niet vol te houden. 'Zonder Mij kun je niets doen', zei de Heer al.

In de bijbel staat het verhaal van de profeet Elia. Die rende zich de benen uit het lijf voor de Heer. Met een vlieger achter zich aan. Soms was er de wind. (1 Kon 18) Maar hij raakt toch zwaar teleurgesteld want echt succes heeft hij niet: het volk blijft de afgoden dienen. Hij vlucht naar de woestijn en het liefst wil hij dood. (1 Kon 19) Dan grijpt God zelf in. Hij doet alsof Hij verbaasd is en vraagt twee keer 'Elia, wat doe je hier?' Zo geeft Hij de profeet de ruimte om zijn hart uit te storten.
Als Elia dat gedaan heeft, krijgt hij van God niet te horen dat hij het veel te pessimistisch inziet. Of dat er geen problemen bestaan, alleen maar uitdagingen. En al helemaal niet dat hij een slappeling is die voor de problemen wegloopt. Een moegestreden Elia mag stoppen en krijgt als zoet-zure troost mee dat van Israel, ook al gaat het zware tijden tegemoet, toch een veelbelovende rest (7.000) zal overblijven.

Elia is de grootste profeet uit de bijbel. Ik kan bij hem niet in de schaduw staan. Maar in wat de bijbel over hem vertelt, vond ik de ruimte om plaats te maken voor een ander. Een opvolger die niet moe wordt van zelf wind maken omdat hij/zij voldoende vaak de wind mee krijgt.
Ik vind het een hoopvolle gedachte dat God met een kleine rest onvoorstelbaar veel kan. Zo'n Pasen hoop ik nog eens mee te maken.

Lees ook Met emeritaat (3)