Soetendorp, Levenslessen Soetendorp, Levenslessen Onlangs verscheen 'Levenslessen van een Rabbijn'. Met de Rabbijn is Awraham Sjalom Soetendorp bedoeld die 80 jaar geleden werd geboren. In dit boekje vertelt hij aan journalist Annemiek Leclaire over zijn leven. Daarin speelt de oorlog een heel grote rol. Dat hij die overleefde heeft hij te danken aan een paar dappere mensen die hem als baby in hun gezin opnamen: Ria en Bertus van der Kemp in Velp (p. 48). Ze houden hem onder de naam Bobby tot het eind van de oorlog verborgen. In het vervolg van zijn leven zal Awraham Soetendorp keer op keer op de oorlog terug komen, het onmenselijke ervan benoemen, maar vooral benadrukken dat je als mens ook voor het goede kunt kiezen. Zoals zijn pleegouders deden. Zoals Tini van de Bilt (p. 47) het deed, die hem van Amsterdam naar Velp smokkelde, verstopt in een koffer. Zoals zelfs die Duitse Gestapo-leider nog iets goeds in zich had: als hij met een aantal Nederlandse politieagenten een inval doet en de familie Soetendorp ontdekt, geeft hij hun één dag de tijd om zich voor transport klaar te maken (p. 75v) en daarmee de kans om onder te duiken. Waarom? Wat wekte zijn gevoeligheid? Soetendorp: "..zolang de blik van een baby die donkerte (een hart geïndoctrineerd door jodenhaat) kan doorklieven, is er niets verloren, is alles mogelijk." (p. 76) Als hij op scholen rondgaat om over deze dingen te praten is het antwoord van een leerlinge op dezelfde vraag: "Omdat u een teer bloempje was, met de wortels nog in de grond. Die kun je er niet uit trekken." (p. 143v) Soetendorp had ook naar Exodus 2 kunnen verwijzen, waar de dochter van de Farao het niet over haar hart kan krijgen om Mozes in het biezenmandje in de Nijl te verdrinken. Daar vind je hetzelfde: mensen die hun hart niet laten vergiftigen door onmenselijke bevelen en ideologieën als het antisemitisme, maar geraakt kunnen worden door de blik van een ander (Levinas, p. 83), hun hart laten spreken en het goede doen. Dankzij zulke mensen is er leven en hoop. Als Soetendorp bij een gelegenheid zegt, dat hij geluk heeft gehad, krijgt hij als antwoord dat het geen geluk was, maar dat God wilde dat hij werd gered. Daarop zegt Soetendorp: "God wilde dat elk kind gered werd. Ik had het geluk om in de handen te vallen van mensen die dat begrepen." (p. 89) Het is een aangrijpend boekje geworden dat bij de lezers de gevoeligheid voor het goede wil oproepen en versterken. Niet een boek om in één keer uit te lezen; je hebt er meer aan om één hoofdstukje per dag of per week te lezen en er over na te denken. Dit is typisch zo'n boekje dat je graag nog een tweede of derde keer leest.   Levenslessen van een Rabbijn Awraham Soetendorp & Annemiek Leclaire uitgeverij Balans, € 15,00 (e-book € 9,99)

terug