Geert Mak Geert Mak
In 1989 viel het ijzeren gordijn en daarmee kwam een einde aan de koude oorlog. De beide Duitslanden werden herenigd, landen van het voormalige oostblok sloten zich aan bij NAVO en EU, met de oude vijand Rusland kwam steeds meer handel op gang. Rond de eeuwwisseling waren we reuze optimistisch.
 

Nu zijn we ruim twintig jaar verder en van die grote verwachtingen is weinig meer over. We rolden van de ene crisis in de andere. Het begon met de terrorristische aanslagen, gevolgd door een eurocrisis, corona, nepnieuws en complottheorieën, oorlog Oekraïne, energieschaarste, klimaat in de war, de vluchtelingenstroom. In Nederland kwamen daar nog bij de toeslagenaffaire, aardbevingen Groningen, personeelstekorten, stikstof, woningnood. En wie durft te zeggen dat hierbij blijft?
 

Geen wonder dat veel mensen bezorgd zijn en somber over de toekomst. Op de vraag 'denk je dat onze kinderen het later beter zullen krijgen, dan wij nu?' geven meer mensen dan ooit een negatief antwoord. Een betere vraag zou wat mij betreft zijn wat deze 'tekenen der tijden' betekenen. Wat zegt het bv over ons economisch model van minder overheid, en steeds meer aan de markt overlaten? En leven wij al consumerend niet op een te grote voet? Zo zijn er meer ongemakkelijke vragen te stellen. Met zulke vragen komen er behalve achterliggende oorzaken ook oplossingen in beeld. Dan hoeven we ons niet zo te laten verlammen door wat er nu over ons komt.
 

Daarom is dit boek van Geert Mak zo waardevol. Want wie wat van de tekenen der tijden wil vinden, moet wel weten wat daar achter zit. Van een aantal problemen beschrijft hij uitvoerig hoe het zover is gekomen. Van de Twin Towers (11 sept 2001), de opkomst van Poetin, de bankencrisis, tot en met Trump die 2018 de verkiezingen wint. In de nieuwste editie uitgebreid met Brexit en pandemie. De schrijver opent de ogen voor belangen, hebzucht, machtspolitiek, corruptie, idealisme, toevalligheden, misleiding, nationalisme, enz. Kortom voor alles wat menselijk is. Hij wisselt dat af met de persoonlijke verhalen van mensen die er bij betrokken waren, bv Stevin. Nav de bankencrisis zegt hij dat niet de mensen immoreel zijn, maar dat het systeem geen moraal heeft. En vervolgens dat mensen gezamenlijk dat systeem overeind houden (178).
 

Zo is het denk ik met al deze problemen. Die roepen we over onszelf af. De keerzijde daarvan is dat we voor oplossingen ook bij onszelf moeten zijn. De sleutel van de toekomst hebben we zelf in handen. Op deelterreinen zullen we vast vooruitgang weten te boeken, bv schone energie. Maar het geheel overziend doen de tekenen der tijden je ook verlangen naar Gods nieuwe wereld.

Geert Mak, Grote Verwachtingen
In Europa 1999 - 2019

terug