Inleiding
Het onderzoek naar het ontstaan van het heelal heeft als (voorlopige) conclusie opgeleverd dat het heelal ongeveer 13,8 miljard jaar geleden is ontstaan uit een minuscuul klein begin van een onvoorstelbare hoeveelheid energie.
Dit wordt de ‘big bang’ of ‘oerknal’ genoemd omdat die energie met de snelheid van het licht zich naar alle kanten verspreidt. Uit deze energie worden de sterren geboren (bv onze zon), die zich met andere sterren tot enorme sterrenstelsels verzamelen waarvan onze melkweg er een van de vele is.
De oorspronkelijke energie gaat dus voor een deel over in massa: zonnen, manen, planeten, ‘zwarte gaten’ enz. Al die materie is samengesteld uit kleine deeltjes als electronen, fotonen enz. Men neemt aan dat er ook nog grote hoeveelheden onbekende (zwarte) energie en massa moet zijn, want anders kan men niet verklaren dat het heelal nog altijd groter wordt. De toekomst van het heelal is onzeker. De meeste geleerden vinden het waarschijnlijk dat het heelal almaar blijft uitdijen onder invloed van de zwarte energie en vanwege de tendens dat alles zijn structuur verliest en in wanorde eindigt (entropie)

Begin
Het heelal is dus niet eeuwig. Het is op een bepaald moment in het verleden begonnen met de big bang. Waar die oerknal vandaan komt is onbekend. Het is geen natuurkundige verklaring, maar als gelovige ben je vrij om aan een Schepper-God te denken die uit het niets de dingen te voorschijn riep.

Anthropisch principe
Het is vele geleerden opgevallen dat allerlei constanten uit de natuurkunde precies goed zijn om heelal met sterren, planeten en een aarde met leven mogelijk te maken. Als bv de sterkte van de zwaartekracht of de snelheid van het licht maar een fractie anders zouden zijn, dan zou ons zonnestelsel met een bewoonbare planeet onmogelijk zijn. Het valt niet te bewijzen, maar als gelovige ga je toch denken aan een Schepper-God die wilde dat er een heelal en een aarde met menselijk leven zou zijn.

Orde uit chaos
Alles in de levenloze natuur verliest mettertijd orde en structuur. De hitte van de sterren straalt het heelal in waardoor op den duur de sterren zullen afkoelen en vergaan. Dan is het op zijn minst opmerkelijk dat er planten, dieren, mensen zijn. Want dat zijn vormen van orde en complexiteit die tegen de tendens van toenemende chaos en eenvormigheid in gaan. Dat kan alleen maar mbv energie (voedsel). Eenmaal dood gaat de orde alsnog verloren in wanorde.
Complexe structuren blijken zich trouwens ook voor te kunnen doen in de levenloze natuur. Dat ontdekte Nobelprijswinnaar Prigogine. Onder toevoeging van warmte aan olie gaan mica-kristallen zich organiseren tot bijzondere vormen. (Bénard experiment)
Maar hoe voor de hand liggend is het dat uit de levenloze natuur, waar alles naar chaos tendeert, zelforganisatie en zelfs leven opkomt? Waarom zou je als gelovige niet aan God denken?

Onvoorspelbaarheid
De natuurkunde heeft vier basale natuurwetten vastgesteld: de zwaartekracht, de sterke en zwakke kernkracht en de elektromagnetische kracht. Het streven is die alle vier te verenigen in een “Theorie van alles” (Hawking), maar dat is tot nu toe niet gelukt. Onder invloed van de indrukwekkende resultaten van de natuurkunde menen we vaak dat de werkelijkheid zich determinisch gedraagt alsof het een ingewikkelde machine is. Dan zou alles voorspelbaar zijn, zeker als we daarbij (super)computers zouden inzetten. Dat is echter een misvatting.

• Zo blijkt op het niveau van de hele kleine deeltjes, dat het niet mogelijk is en de snelheid en de plaats van het deeltje vast te stellen. Je weet of het een of het ander, maar nooit allebei. (onzekerheidsrelatie van Heisenberg).
• De chaostheorie heeft duidelijk gemaakt dat minieme verschillen van de beginwaarden tot zeer uiteenlopende uitkomsten leidt: de vleugelslag van een vlinder in Brazilië kan een orkaan in Texas veroorzaken (Lorentz). Behalve voor het weer geldt dit ook voor beurskoersen, filevorming en andere dynamische systemen.

Natuurlijk betekent dit niet dat God alleen in het onvoorspelbare handelt en het voorspelbare buiten hem om zijn eigen gang gaat. Het onderscheid tussen voorspelbaar en onvoorspelbaar bestaat alleen voor ons mensen. Voor God is het allemaal zijn ene schepping. Of en hoe God daarin handelt is voor ons verborgen. Wie geloven nemen aan dat God de Schepper is van alle mogelijkheden – de voorspelbare en de onvoorspelbare – die zich in zijn schepping kunnen realiseren.