Inleiding
God brengt ons zover dat we niet anders willen dan leven geworteld in Hem en gericht op de mensen om ons heen. Hij neemt ons voor zich in. Dat gebeurt als we in het verhaal van Jezus ontdekken, hoe in hem Gods liefde tot het uiterste gaat. Hij krijgt alle vijandschap van mensen over zich heen. Toch eindigt hij niet met een vloek naar de hemel en een scheldpartij op zijn beulen. Maar met ‘Vader, vergeef het hun” en “in uw handen mijn geest” (Luc 23: 34 en 46). Dan is het volbracht.

Identificatie
Als je dat op je laat inwerken, dan zie je behalve de liefde van God, ook iets van hoe mensen de weg kwijt zijn. Ze willen Jezus niet, terwijl hij niets anders deed dan mensen genezen, bemoedigen en vergeven. Dat is heel merkwaardig. Toch kunnen we daar wel in komen. Let maar eens op de spelers in het verhaal. Hoe ze doen en waarom.

• Om te beginnen Judas. Hij is teleurgesteld in Jezus die met dure olie gezalfd werd (Mat 26: 6-16). Dat geld had toch beter aan de armen besteed kunnen worden? Daarom levert hij Jezus over aan zijn vijanden in ruil voor wat geld.
• Dan Petrus die, als Jezus is gearresteerd, ontkent dat hij bij Jezus hoort Mat 26: 69-75). Hij is bang om ook opgepakt te worden.
• De hogepriester Kajafas zegt: Jezus is een gevaar voor ons volk en onze godsdienst. We kunnen hem beter uit de weg ruimen. Dat levert minder ellende op dan hem z’n gang te laten gaan. (Joh 11: 49)
• Pilatus, de rechter en stadhouder weet dat Jezus onschuldig is. Maar als hij Jezus zou vrijlaten breekt er oproer uit en dat zou hem in moeilijkheden kunnen brengen (Joh 19: 12). Uit opportunisme geeft hij Jezus over aan zijn beulen.
• De volksmassa gemanipuleerd door de religieuze leiders roept nu niet meer ‘Hosanna’ als eerst (Mc 11: 10), maar ‘kruisig hem’ (Mc 15: 14). Teleurgesteld zijn ze dat Jezus niet de gedroomde Messias is die aan de Romeinse bezetting een einde maakt.
• De soldaten doen gewoon hun werk. Bevel is bevel. Niet moeilijk over doen. Onverschillig dobbelen ze om de kleding van Jezus (Mc 15: 16-20).

Het is allemaal zo herkenbaar. Ik kan me met elk van de spelers in dit verhaal identificeren. Dat betekent: het zit ook in mij, deze agressie, dit geweld. Als ik toen in de schoenen van Petrus, of Pilatus had gestaan, was het net zo gelopen. Het is een onthullend plaatje van onze situatie. Ik besef het failliet van mezelf en van de hele mensheid.

Provocatie
Maar het wonderlijke is, dat het evangelie onze verlorenheid niet zo breed uitmeet om ons te kijk te zetten, maar om die te bedekken! Want ergens is het allemaal in scene gezet, door Jezus zelf. Hij zag dit als zijn roeping, een heilig moeten drijft hem. Tegen alle verzet en haat en geweld in draagt hij de liefde van God. Hij kon wel raden wat hem in Jeruzalem te wachten stond. Net als de profeten van het Oude Testament en Johannes de Doper zou hij gedood worden. Toch ging hij.  Hij had voor Kajafas kunnen zeggen: ‘ik herroep alles wat ik heb gezegd’. Pilatus had hij van het valse van de beschuldigingen kunnen vertellen. Maar hij deed het allemaal niet. Hij riep dit geweld bewust over zich af. Het is één grote provocatie om onze ziekte aan het licht te brengen. Paulus schrijft dat zo de machten uit de tent gelokt werden en hun ware aard hebben laten zien (Kol 2: 15; 1 Kor 2: 8)
Deze provocatie is vooral een groots bewijs van volgehouden liefde. Zo laat Jezus zien dat de liefde van God in hem tot het uiterste gaat. Hij geeft zijn leven voor mensen die zich als vijanden gedragen. Het is goddelijke liefde die botst op menselijke haat.
Eigenlijk is dit al de overwinning: dat het dodelijke geweld Jezus niet van zijn koers af bracht. Het lege graf en de verschijningen op de morgen van Pasen bevestigen dat Gods liefde in Jezus sterker is dan geweld en haat van onze kant, sterker dan onze zonde.

Zuivering
Als dit verhaal ons bereikt en we hechten er geloof aan, dan gaan we aan de ene kant door de grond van schaamte: dat er zoveel geweld in mensen, en ook in mij schuil gaat, tot in mijn geloof (comfortgeloof en ongeloof) aan toe.
Aan de andere kant staan we verrast op: dat God dit geweld hebben wilde en hebben kon: zijn liefde komt het te boven.
Door de grond gaan en opstaan (kruisgeloof), dat is wat er met ons gebeuren moet. Het is de overgang van dood naar leven, van duisternis naar licht. Het evangelie is daar op uit. Het heeft iets van een klassiek drama dat een catharsis, een zuivering bewerkt. Het breng mij over van zakelijke ik-het relaties naar de liefdevolle ik-gij relaties. Het haalt mij uit de toeschouwershouding van het comfortgeloof en stelt mij in de deelnemershouding van het kruisgeloof.

Gods werk
Deze overgang is door God mogelijk gemaakt door het bewijs van zijn liefde in Jezus. Hij laat ons niet alleen onze verlorenheid zien maar vooral ook zijn liefde. Het is juist vanwege de liefde die Jezus hier bewijst, dat we oog durven hebben voor het geweld in ons leven. We hoeven dat niet meer heftig te ontkennen, of anderen de schuld te geven, of alles op de omstandigheden te schuiven. Het mag allemaal waar zijn, want we weten ons desondanks geliefd.

Openbarende kracht
Daarom noem ik deze geschiedenis ‘het sleutelverhaal’ omdat het duidelijk maakt wat er met mens en wereld aan de hand is. De diagnose luidt vervreemding, het medicijn heet Jezus en de therapie is Jezus aannemen en geloven. Je begint te zien hoe de stukjes van de puzzel op hun plek vallen. De grote vragen vinden een antwoord. Je weet wie je bent, krijgt inzicht in goed en kwaad en hoe je leven zult.
Of dat waar is en werkt, kun je niet vooraf van een neutraal standpunt beoordelen. Dan blijft de onzekerheid en andere religies of het humanisme kunnen ook heel aantrekkelijk lijken. Je komt alleen maar verder door een keus te maken, het serieus te proberen en jezelf af te vragen: wat werkt het uit? Verbindt het mij met God? Heb ik nu de moed om te leven en te sterven? Maakt het mij zachter voor de mensen om mij heen? Draag ik bij aan vrede en goede verhoudingen? Als je dat belangrijke vragen vindt, is het christelijk geloof zeker iets voor jou.